Zelfregulatie en co-regulatie 

Als een baby net geboren is, is zelfregulatie nog niet mogelijk. Een baby is nog niet in staat om zichzelf te kalmeren na vervelende ervaringen. Hij moet van mama en papa leren hoe dat werkt, via co-regulatie. Co-regulatie houdt in dat je anderen nodig hebt om je emoties te reguleren. Ook als volwassene hebben we nog behoefte aan co-regulatie. Het verschil is alleen dat je als baby 100% afhankelijk bent van anderen en als volwassene voor zo’n 10%. 

Als een baby na zijn geboorte niet bij zijn moeder op de borst kan bijkomen, omdat het met moeder of baby niet goed gaat of omdat het kindje in de couveuse terecht komt, dan leert de baby niet hoe hij zichzelf weer kan kalmeren na de spannende ervaring van geboren worden. Dus om emoties te kunnen verwerken en zelf weer rustig of comfortabel te kunnen worden. Zijn zenuwstelsel blijft dan ook “aan” staan. Dit heeft ook op latere leeftijd gevolgen. 

Als het zenuwstelsel aan blijft staan, is het altijd alert op gevaar. Dit betekent dat de stressgevoeligheid hoger is, maar ook het stresssysteem zelf wordt anders aangelegd. Het weer afkoelen en bijkomen na een stressvolle ervaring of na het opmerken van gevaar is hierdoor ook lastiger. Je systeem is altijd in staat van paraatheid. 

Wat kun je hier als volwassene van merken? 

Hogere spierspanning

Veel oud couveusekindjes (of mensen met een andere pittige start) zijn altijd alert. Ze hebben een hoge spierspanning bijvoorbeeld. En soms ben je je daar niet eens bewust van. Als kind sowieso niet natuurlijk, maar ook als volwassene kun je hier nog last van hebben. De hoge spierspanning, dat merk ik zelf ook nog weleens. Met bijvoorbeeld meditatie of ontspanningsoefeningen kun je daar aan werken, of bijvoorbeeld door gebruik te maken van haptonomie. 

Hoe ik merk dat ik hoge spierspanning heb? Als ik loop, dan bal ik soms ongemerkt mijn vuisten of klem mijn kaken op elkaar. Dat ballen van je vuisten of het aanspannen van andere delen van je lichaam, zorgt weer voor extra spanning en dat kan ook gaan zorgen voor pijnklachten, omdat je de spieren in feite overbelast. Ze krijgen zo maar weinig rust.

Ook zei mijn man een keer iets, waardoor ik me er weer extra bewust van werd. Als ik nog half slaap ’s morgens, dan ben ik heel zacht en knuffelbaar. Maar stel dat ik even naar het toilet ga en weer terug naar bed kom, dan zit die spanning (onbewust) alweer in mijn lichaam. Omdat ik dan alweer iets wakkerder ben. Heel apart, want ik was me daar zelf niet van bewust. Ik vond het wel fijn dat hij dat zei, want je ergens bewust van zijn, maakt ook vaak al een stukje verschil.

Altijd alert zijn, altijd “aan” staan

Cortisol is bedoeld om langere tijd alert te kunnen blijven. Leuk natuurlijk, maar als je al altijd aan staat, dan wordt het hier niet beter van. Door de aanmaak van Cortisol wordt o.a. je hartslag verhoogd, zodat zuurstof sneller door je lichaam kan worden vervoerd. Ook gaat je suikerspiegel omhoog. Je lichaam blijft in overlevingsmodus. Hierdoor gaat alle aandacht naar de verhoogde hartslag, het vervoer van zuurstof en het verhogen of in stand houden van de bloedsuikerspiegel. Andere processen in je lichaam, zoals de doorbloeding en de vertering, krijgen dan niet de aandacht die zij nodig hebben en dit kan voor problemen zorgen.